Dalekie przedmieścia

Zdjęcie znalezione na portalu aukcyjnym ebay.de, wykonane podczas wjazdu wojsk niemieckich do stolicy, po kapitulacji 28 września 1939. Tory tramwajowe, nawierzchnia z "kocich łbów" i wiejski charakter zabudowy wskazywał na ulicę Górczewską. Inne zdjęcia z cyklu, wystawione przez tego samego sprzedawcę na kolejnych aukcjach (np. to: LINK), potwierdzały tę możliwość. Pozostało jedynie ustalić dokładne miejsce wykonania tej fotografii. Wobec braku fotoplanu z roku 1935, obejmującego przedmiejskie rejony tej ulicy, posłużyłem się otrofotomapą powojenną, na której zabudowa jest już niemal całkowicie zniszczona, ale jeszcze na tyle czytelna, że pomogła w precyzyjnym ustaleniu miejsca.

Zdjęcie wykonano z samochodu jadącego ulicą Górczewską, tuż za skrzyżowaniem z ul. Elekcyjną. Chcąc wyminąć rów, pojazd zjeżdża akurat na lewy pas ruchu. Po prawej widzimy budynek z przejazdem bramnym, w którym zgromadziła się grupka ludzi. Takich "solidnych" domów nie było w tej okolicy wówczas jeszcze zbyt wiele. To dom o adresie Górczewska 99, w którym mieścił się Skład Wędlin Władysława Trenknera. Na zdjęciu widzimy jakiś sklepik w narożniku budynku, ale niestety ciężko odczytać napis na szyldzie. Na kolejnych posesjach widzimy drewniane parterowe domki i murowane oficyny ciągnące się wgłąb posesji. Pasuje to idealnie do tego, co widzimy na fotoplanie z roku 1945, choć drewnianą zabudowę wyznaczają tu zgliszcza i samotne sterczyny przewodów kominowych. Elementem charakterystycznym jest tu jednak oficyna na posesji nr 87, zestawiona z segmentów budynków o różnej wysokości. Z lewej strony kadru nie widać zbyt wiele poza budynkiem na posesji nr 76. Dodatkowym argumentem za taką lokalizacją jest także układ drzewek wzdłuż ulicy, z którymi wojenna zawierucha obeszła się w sumie dość łaskawie. Gdybyśmy chcieli wykonać podobne ujęcie dzisiaj, naszym oczom ukazałby się następujący widok: LINK.

(P)