Ostatnio na facebookowym profilu Narodowego Archiwum Cyfrowego wpadło mi w oko, takie oto zdjęcie pochodzące z zespołu Socjalistycznej Agencji Prasowej:
Muszę przyznać, że od razu rozpoznałem miejsce wykonania zdjęcia, ponieważ już wcześniej mnie zainteresowało. To samo miejsce widać też na zdjęciu poniżej (LINK).
Dzięki układowi zabudowy szybko ustaliłem, że to Marszałkowska w miejscu przedwojennej kamienicy nr 89 (widok na północ, wysoka kamienica w tle miała adres Marszałkowska 94 i stała na rogu z Nowogrodzką). W zbiorach Narodowego Archiwum Cyfrowego można znaleźć jeszcze jedno zdjęcie tych samych pawilonów w budowie. Opis obrazu był dość ogólnikowy: Warszawa. Budowa parkingu na rogu ul. Marszałkowskiej i Wspólnej. Data wydarzenia: 1941-10.
Najciekawsza w nim była data! Nie były to powojenne pawilony prywatnej inicjatywy, jak początkowo sądziłem, lecz powstały jeszcze w trakcie okupacji. Zdjęcie pochodziło z zespołu Wydawnictwo Prasowe Kraków-Warszawa. Przyjąłem, że z dużym prawdopodobieństwem było opublikowane w okupacyjnej prasie, a ponieważ chciałem dowiedzieć się nieco więcej, więc postanowiłem je odnaleźć. Aż trudno mi było uwierzyć, że dzięki dygitalizacji czasopism okazało się to dziecinnie proste - wystarczyło wpisać "parkplatz" w wyszukiwarkę Mazowieckiej Biblioteki Cyfrowej, sprawdzić numer pokrywający się z datą i voila!
Notka zatytułowana jest "Gdzie wcześniej ruiny - teraz parking i nowe budynki" i miała ukazywać "niemieckie dzieło odbudowy w Generalnym Gubernatorstwie". Propagandowy podpis pod zdjęciem głosi mniej więcej, że w centrum Warszawy, na rogu Marszałkowskiej i Wspólnej, w miejscu zniszczonych domów, powstaje nowy parking, który pomieści około dwudziestu samochodów. Oznacza to, że nie tylko znika kolejna część ruin, ale jednocześnie brana jest pod uwagę pilna potrzeba takich miejsc parkingowych, zwłaszcza w okolicy zatłoczonej Marszałkowskiej. Wjazd i wyjazd z parkingu znajdował się od ulicy Wspólnej. Razem z parkingiem powstały sklepy i lokale użytkowe otaczające parking, które są dostępne od ulic Marszałkowskiej i Wspólnej.
Wątek niemieckiej "odbudowy" Warszawy gościł w nazistowskiej propagandzie tylko na początku okupacji, kiedy jeszcze starano się zachować jakieś pozory normalności pod rządami III Rzeszy na terenie GG. Sama budowa niewielkiego parkingu nie była właściwie żadną inwestycją, a nawet ją starano się propagandowo zdyskontować. Jedyną korzyścią z tego faktu jest to, że dzięki temu dysponujemy jego zdjęciem. Pawilony wyremontowano po wojnie i dalej pełniły swoją funkcję, pewnie aż do poszerzenia Marszałkowskiej w 1954 roku. Nie istniały więc długo, ale były kilkukrotnie fotografowane.
Kolejne ich zdjęcia znalazłem we wspomnianym już zespole Socjalistycznej Agencji Prasowej - tym razem sfotografowana została mieszcząca się w nich księgarnia "Wiedza".
Szybkie porównanie z okupacyjnym zdjęciem i szczegółami tła na nim wystarczy, żeby stwierdzić, że to te same pawilony. Na drugim zdjęciu zaś w szybie odbijają się napisy z pierwszego zdjęcia w tym wpisie.
Całą serię zdjęć można zobaczyć na portalu Szukaj w Archiwach: LINK. Wszystkie poza ostatnimi dwoma zrobiono przy "naszych" pawilonach. Dysponujemy też innym okupacyjnym zdjęciem tego miejsca sprzed budowy pawilonów. Zostało ono opisane na naszym blogu w tym wpisie: LINK. Na końcu wypada wspomnieć, że obecnie w miejscu parkingu przebiega poszerzona Marszałkowska, a pawilon z księgarnią "Wiedza" zastąpił blok Marszałkowska 87.
(K)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz