czwartek, 18 czerwca 2015

Prosit Neujahr!


I jeszcze jedno ciekawe zdjęcie z portalu aukcyjnego Ebay.de, gdzie zasadniczo dominują zdjęcia z okresu II wojny światowej. Tu natomiast mamy schyłek pierwszej okupacji niemieckiej i jak głosi podpis "Nowy Rok 1918". Uwieczniona scena to typowy przykład dozwolonej przez cenzurę wojskową fotografii pocztówkowej "z wojny". Takich zdjęć zbiorowych powstała wówczas cała masa - przede wszystkim wykonywano je w lazaretach, w kantynach, w koszarach. Rzadziej trafiają się podobne ujęcia z frontu, ale też głównym celem tego rodzaju zdjęć było zapewnienie najbliższej rodziny o dobrym stanie zdrowia. Unikano epatowania zniszczeniami i okropieństwami wojny. W roku 1918, kiedy na froncie wschodnim sytuacja była ustabilizowana, takie zdjęcie mogło też mieć zapewne walor pamiątkowy - w środku grupy żołnierzy widzimy oficera w płaszczu z szablą. Być może to jakiś oddział wraz ze swoim dowódcą.

Identyfikacja miejsca, w którym wykonano to zdjęcie nie była specjalnie wymagająca. Na wstępie założyłem, że jest to teren jakichś koszar (mur i fragment gmachu po lewej), znajdujący się przy ulicy, którą jeździły tramwaje (widoczne słupy i trakcja) i ujęcie w kierunku północnym, tak by rozproszone światło słoneczne pomagało doświetlić twarze fotografowanych. Niezabudowaną posesją w tle po lewej nie zaprzątałem sobie na razie głowy, w okresie między 1918 a 1939 mogła zostać zabudowana. Kamienica po prawej jakoś szczególnie nie przypominała mi żadnego znanego budynku. Ale sugerowała "sam środek miasta".

Swoją uwagę skierowałem od razu na zespół Koszar Litewskich przy ul. Nowowiejskiej i kiedy sięgnąłem do planów Lindleya, niemal zaniemówiłem z wrażenia. Kolejny raz okazało się jak cenny, jak drobiazgowy, jak piękny jest to dokument, który pozwala nam zgłębiać przeszłość Warszawy. Na zdjęciu, po lewej i prawej stronie widzimy coś w rodzaju cokolików przy schodach, z tym, że po lewej wejście jest od ulicy, a po prawej od podwórza. Na mapie zostało to odmalowane w identyczny sposób:



W odrodzonej Polsce budynki koszar gruntownie przebudowano z przeznaczeniem na siedzibę Ministerstwa Spraw Wojskowych, połączono je w jeden gmach, któremu nadano cechy reprezentacyjne: LINK. Budynek został zniszczony we wrześniu 1939 roku i ostatecznie rozebrany po wojnie. W jego miejscu stanęło w latach 1953-55 osiedle Latawiec.

Widoczna na zagadkowym zdjęciu kamienica po prawej, stała na posesji Nowowiejska 8, sąsiednie parcele - nr 10 i 12 dość długo były niezabudowane. Budynek frontowy na posesji nr 10 nie powstał z niewiadomych przyczyn do roku 1939, co możemy wnioskować na podstawie zdjęć lotniczych sprzed i po wojnie. Plany zabudowy zapewne były, o czym może świadczyć "otwarty" kształt podwórza kamienicy wystawionej na posesji nr 12. Na zdjęciu lotniczym, mimo słabej jakości, widać także wyraźnie symetryczne wykusze połączone balkonem na elewacji kamienicy nr 8:


Jak skończył się dla Niemców rok 1918 wszyscy doskonale wiemy. Mimo militarnych sukcesów na frontach, państwo niemieckie nie miało sił na kontynuację działań wojennych. Zmęczone społeczeństwo, zrujnowana gospodarka, narastająca fala niezadowolenia. Żołnierze na wszystkich frontach z prawdziwą radością przyjęli wiadomość o powrocie do domu.

(P)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz