Nie przenoście nam stolicy do Krakowa

Powyższe zdjęcie pochodzi z albumu Johna Vachona, Trzy razy Polska, wydanym przez Dom Spotkań z Historią w roku 2014. Umieszczono je w rozdziale Warszawa 1963, na stronie 143 z podpisem: "Dzieci w mundurkach szkolnych na jednej z ulic w centrum". Amerykański fotograf trzykrotnie odwiedził Polskę w roku 1946, 1956 i 1963. Podczas tych wizyt dokumentował przede wszystkim życie codzienne powojennej Polski. Zebrany w albumie materiał to niesamowita próbka reporterskiego kunsztu Vachona, który powinien zainteresować nie tylko miłośników polskiej przeszłości.

Ale wróćmy do zdjęcia. Nieotynkowany budynek w tle strasznie mnie drażnił. Wyglądał jakoś tak "typowo warszawsko" a jednocześnie nie przypominał niczego konkretnie. Zastanawiałem się czy to nie efekt położenia tynku (a obecnie jeszcze dodatkowo np. styropianu), ale były to rozpaczliwe próby uchwycenia istoty rzeczy. Kolumnada i schodki przypominały mi nieco budynki przy ulicy Kasprowicza, które również stały przez wiele lat "gołe", dopóki wreszcie gdzieś w latach 80 nie przykryto je szarym tynkiem. Skojarzenia z hutą były o tyle trafne, że po wyczerpaniu pomysłów na Warszawę, ruszyłem na poszukiwania w Polskę. Jako pierwsze miasto wybrałem Karków, a dokładnie Nową Hutę. Strzał był celny. Po pięciu minutach oglądania Mapy Google'a właściwy budynek odnalazłem na Osiedlu Uroczym - to blok nr 1 LINK, leżący przy obecnej ulicy Rydza Śmigłego (wówczas Armii Radzieckiej). Obecnie budynek wygląda tak: LINK.

Nic dziwnego, że trudno było precyzyjnie opisać takie zdjęcie. W moim przekonaniu, w tego rodzaju przypadkach, opisy fotografii powinny być bezwarunkowo opatrywane klauzulą "miejsce nieustalone" albo "prawdopodobnie jest to..." Tym bardziej jeśli coś nam się wydaje a nie jesteśmy do końca pewni. Bywa, że sam Autor popełni błąd w swoich zapiskach, zwłaszcza jeśli jest cudzoziemcem i dokonuje ich z pewnej czasowej perspektywy. To nie grzech nie wiedzieć wszystkiego, a pomyłka to ludzka rzecz. Nie chcemy tu nikogo krytykować. Staramy się jedynie, aby z każdą zlokalizowaną fotografią wątpliwość tego rodzaju pojawiały się rzadziej.

P.