Powstańczy orszak

Kolejne zagadkowe zdjęcie ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego, autorstwa Józefa Namysłowskiego było dla nas nie lada wyzwaniem. Ustalenie miejsca nie stanowiło w tym przypadku większego problemu - wspólnymi siłami szybko udało nam się wytypować adres uwiecznionego na zdjęciu budynku. Trudność polegała na znalezieniu materiału, który jednoznacznie potwierdziłby nasze przypuszczenia.

Jak udało nam się ustalić zdjęcie wykonano pod kamienicą przy ul. Moniuszki 3. Wskazywała na to ogólna sytuacja. Orszak ze sztandarem wyszedł zapewne z Kościoła Imienia Jezus, oprócz powstańców widzimy tu grupki osób cywilnych, spokojnie spacerujących ulicą - co wskazywało od razu na "głębokie zaplecze" w Śródmieściu Północnym. Ta narożna kamienica miała bardzo ciekawy wystrój i dwie różniące się nieco elewacje od strony ul. Moniuszki i od ul. Jasnej. Widoczna na zdjęciu brama znajdowała się w środkowej osi elewacji od strony ul. Moniuszki, ulokowanej między dwoma wykuszami. Problem polegał na tym, że znakomita większość zdjęć tej kamienicy prezentowała jednak jej fragmenty od strony ul. Jasnej.

Przystąpiliśmy zatem do zbierania wszelkich poszlak. W rozbitej szybie widocznej w prawym górnym rogu widać odbicie - to zapewne przeciwległa kamienica. Widzimy tam łukowate paski przypominające nieco tęczę. Identyczny motyw zdobił elewację domu przy ul. Moniuszki 6: LINK.

Na pierwszym planie innego zdjęcia wykonanego w tym samym miejscu w okresie powstania warszawskiego widzimy natomiast młode drzewko, podparte tyczką - identyczne jak na zdjęciu z orszakiem: LINK.Jego autor musiał zatem stać w bramie uwiecznionej przez Namysłowskiego.

Ostatecznie zdjęcie na którym widać nieco większy fragment elewacji od strony ul. Moniuszki znaleźliśmy w Referacie Gabarytów. Dzięki uprzejmości Ryszarda Mączewskiego, szefa Fundacji warszawa1939.pl, otrzymaliśmy fragment skanu tej fotografii, który ostatecznie potwierdził nasze przypuszczenia: LINK.

Dzisiejsze "zagadkowe" zdjęcie doskonale obrazuje sytuację, z którą bardzo często spotykamy się podczas naszych identyfikacyjnych działań. Czasem łatwiej zbudować mocną hipotezę dotyczącą lokalizacji, niż znaleźć odpowiedni materiał porównawczy, pozwalający na to, żeby hipotezę taką ostatecznie potwierdzić. Ale dla chcącego, nic trudnego.

(P, K, D)