Spacerowicze

Kolejne zdjęcie przesłane do identyfikacji przez Roberta Marcinkowskiego, przedstawia trzech żołnierzy niemieckich spacerujących jedną z warszawskich ulic. Gdyby nie okoliczności, fotografia wydawałaby się wprost sielankowa. Dziarskie chłopaki kroczą środkiem chodnika i cały świat wydaje się należeć jedynie do nich. Ale to tylko złudzenie, daleko od swoich rodzin i od swoich "Liebchen", rzuceni w obcy, nieznany świat, młodzieńcy jedynie grają rolę, jaką im narzucono. Zdjęcie, jak większość ulicówek, jest pozowane. Przechodnie rozstąpili się na boki, aby nie wchodzić im w kadr, tylko jakiś maluch, po prawej nie zorientował się w sytuacji i naruszył istniejący porządek rzeczy. W kadrze znalazła się również głowa czwartego kolegi, a w zasadzie jej cień przy dolnej krawędzi kadru.

Cienie rzucane przez "spacerowiczów" to była pierwsza wskazówka, która dopomogła w lokalizacji miejsca. Są długie, soczyste i popołudniowe. A zatem, to ulica ciągnąca się w układzie wschód-zachód. Tramwaj po lewej i spory ruch pieszych na chodniku podpowiadał początkowo, że to może być ul. Leszno w okolicy "Kercelaka". Przejrzałem ortofotomapę w tym rejonie, ale jakoś nic nie pasowało. Jeśli nie Leszno, pozostała do sprawdzenia ul. Wolska. Pierwszy rzut oka na mapę był obiecujący, sceneria pasowała do budynku Wolska 26. Pozostało jedynie znaleźć jakiś ostateczny argument, który by to potwierdził. Na portalu warszawa1939.pl znalazłem zdjęcie tego budynku i chociaż jest nieduże, widać na nim balkony obejmujące dwie skrajne osie, wyodrębnione dodatkowo pseudoryazalitem. Co ciekawe, brama kamienicy nie znajduje się symetrycznie na osi środkowej, tylko przesunięta jest o jedną oś w kierunku wschodnim: LINK. Wszystko to idealnie odpowiada budynkowi po lewej na zdjęciu z żołnierzami.

Dla pewności poprosiłem właściciela zdjęcia o skan tramwaju, widocznego po prawej stronie:

Na powiększeniu widzimy wyraźnie numer linii 11, która kursowała ul. Wolską od czasów przedwojennych do roku bodaj 1990, kiedy ją definitywnie zlikwidowano. Choć trasa "Jedenastki" w różnych latach była modyfikowana, to jednak ulicą Wolską tramwaj ten jeździł niezmiennie. Zabudowa widoczna za tramwajem też odpowiada temu, co widzimy na ortofotomapie, w tle widać nawet komin z terenu dawnej Fabryki Wyrobów Platerowanych Braci Henneberg przy Wolskiej 17, róg Karolkowej (strzałka zielona):

W tle, za idącymi Niemcami, widać jeszcze ścianę szczytową kamienicy o adresie Wolska 18, która, co widać na ortofotomapie z 1945, ocalała jako jedna z nielicznych na tym odcinku ulicy. Zburzono ją jednak po wojnie, prawdopodobnie z uwagi na przebicie połączenia między dawnymi ulicami Wolską i Leszno.

(P)

PS. Jeszcze jedno ujęcie kamienicy Wolska 26 (zdjęcie z portalu Fotopolska): LINK.