Prezentowane zdjęcie pochodzi z serwisu aukcyjnego Ebay.de. Zostało wystawione na sprzedaż razem z kilkoma innymi, pochodzącymi z rejonu Żoliborza - od Cytadeli, poprzez Marymont aż do Bielan. W tej okolicy należało też szukać przedstawionych na zdjęciu budynków. Widoczny w lewej części kadru obiekt w nasypie, przypominający wylot tunelu od razu skojarzył mi się z podobnym, położonym po północnej stronie wzgórza marymonckiego i doskonale widocznym od ul. Jelinka.
Wizja lokalna, podczas której wykonałem zdjęcie, wykazała jednak, że kształt wejścia jest nieco inny, nie pasuje też usytuowanie okolicznych budynków. Zrezygnowałem więc z tego pomysłu, nie przypuszczając, że rozwiązanie zagadki leżało dosłownie kilka kroków dalej.
Do kolejnej próby przygotowałem się staranniej, poszukując podobnego miejsca na fotoplanie 1945. Kilka widocznych na zdjęciu budynków i charakterystyczne ukształtowanie terenu to aż nadto, aby dokonać identyfikacji. Okazało się, że najlepiej pasującym miejscem jest rzeczywiście wzgórze marymonckie - z tym, że widziane nie od północy, a od wschodu.
Na pierwszym planie widać klomby na dziedzińcu Instytutu Agronomicznego, a samo zdjęcie musiało zostać wykonane z okna pierwszego piętra głównego budynku Instytutu. Skośna droga, biegnąca pod górę to obecna ulica Dembińskiego. Tylko kilka spośród sfotografowanych budynków przetrwało do dzisiejszych czasów. Po lewej stronie widzimy trzypiętrowy budynek na rogu ul. Paska i Gdańskiej. Charakterystyczna sylwetka kościoła Matki Bożej Królowej Polski zniknęła niemal całkowicie za budynkiem z prawej strony zdjęcia, całkowicie zniszczonym w roku 1944. Jeszcze bardziej w prawo, na samej krawędzi zdjęcia widzimy fragment budynku o obecnym adresie Dembińskiego 3.
Co ciekawe, przetrwało także wejście do podziemi od którego rozpoczynałem swoje poszukiwania - jest doskonale widoczne zarówno na fotoplanie z roku 1945 jak i 2012. Ukryte jest jednak za budynkiem Zespołu Szkół przy ul. Paska 10, i żeby go zobaczyć trzeba wejść na podwórko szkoły.
Wejście to zaznaczyłem na fotoplanie zieloną strzałką. Niebieska strzałka pokazuje wejście przy ulicy Jelinka, które okazało się mylnym tropem. W archiwum NAC istnieje dość znane zdjęcie, pokazujące dziedziniec Instytutu Agronomicznego (wówczas Szkoły Gazowej). Zdjęcie to wykonane jest w przeciwnym kierunku, tj. od strony wzgórza marymonckiego w kierunku wschodnim. Bez trudu rozpoznać na nim można charakterystyczne topole (z podwójnym i potrójnym pniem), które widać także na zdjęciu okupacyjnym. Widać także klomby na dziedzińcu oraz sam gmach Instytutu, z okna którego wykonano identyfikowane zdjęcie: LINK. Więcej o historii tego miejsca można dowiedzieć się z opracowania na portalu Warszawa1939.pl: LINK. Ciekawe zdjęcie lotnicze pokazujące stan zabudowań z roku 1926 obejrzeć można na stronie dr. Marka Ostrowskiego: LINK.
Niestety nie udało mi się ustalić, jakie było pierwotne przeznaczenia wejść do podziemi. Można przypuszczać, że pochodzą one z czasów, gdy w budynkach mieściły się carskie koszary - mogły się tam znajdować lodownie lub spiżarnie.
nuro
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz