Chłopaki z Kolegium A

Przeglądając różne zdjęcia próbuję odpowiedzieć sobie na trzy zasadnicze pytania:

1. Kto (co) znajduje się na zdjęciu lub jakie wydarzenie zostało na nim uwiecznione?

2. Gdzie wykonano zdjęcia (to czym zajmujemy się tutaj na co dzień)?

3. Kiedy wykonano zdjęcie?

Te trzy pytania, to taki mój uproszczony sposób "czytania" zdjęć, który w praktyce dostarcza mi zawsze dużo satysfakcji. Spróbujmy prześledzić to na konkretnym przypadku. Do moich rozważań wykorzystam bardzo znane zdjęcie z okresu powstania warszawskiego, przedstawiające "żołnierzy Kolegium A na Stawkach". Zdjęcie to było publikowane w kilku książkach (nasz skan pochodzi z albumu Stanisława Kopfa, Dni Powstania, Kronika Fotograficzna Walczącej Warszawy, PAX 1984, s. 77), można je także znaleźć na paru stronach internetowych. Na stronie Wikipedii autorstwo tego zdjęcia przypisano Juliuszowi Bogdanowi Deczkowskiemu: LINK.

Kto jest na zdjęciu dokładnie wiadomo, jednak dla porządku przypomnę - od lewej: z thompsonem kpr. pchor./plut. pchor. Włodzimierz Denkowski "Kostek", ppor. Leon Zubrzycki "Lech", (zginął 31.08 na Bielańskiej w trakcie próby przebicia się do Śródmieścia), z mauserem klęczy  st. strz. Czesław Kraśniewski "Kryst", za nim stoi kpr. pchor. Jan Bagiński "Socha", (ranny na ul. Szarej), i wreszcie opierający się na MP35, kpr. Zygmunt Siennicki "Bor", (ranny w nocy z 23/24.08, zmarł 31.08.1944).

Gdzie zostało wykonane zdjęcie?  Z opisu wiemy, że "na Stawkach". Widoczny w tle mur może wskazywać na magazyny na Stawkach.  Na zdjęciu widoczna jest ściana budynku  z przystającą do niego bramą wjazdową. Układ zabudowań pasuje do posesji Dzika 55.

Na powojennym zdjęciu budynku Dzika 55 widoczny jest niski gzyms na południowej elewacji LINK. Piotrek zwrócił uwagę na rozrzucone kamienne bloki leżące pod murem, a w książce telefonicznej odkrył wpis następującej treści: Paweł Płecki ZAKŁAD KAMIENIARSKI Warszawa, ul. Dzika 55 (dom własny), co także potwierdziło tę lokalizację.

Kiedy wykonano zdjęcie?
Powstańcy ubrani są w tzw. „panterki” zdobyte w pierwszych dniach powstania warszawskiego w pobliskich magazynach. Do naszych czasów zachował się dziennik bojowy Kolegium A (Dziennik bojowy oddziału dyspozycyjnego "A" Kedywu Okręgu Warszawa Armii Krajowej: Warszawa 1-30 sierpnia 1944, red. H. Rybicka, Warszawa 1994), z którego dowiadujemy się, że oddział 5 sierpnia przeszedł  na ul. Mireckiego celem osłony sztabu „Radosława”. Z tego wynika, że zdjęcie zostało wykonane pomiędzy 1 a 5 sierpnia 1944.

(D)

PS.O zdjęciu tym dyskutowaliśmy onegdaj na forum Wertrewa: LINK.