Na budowie

Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka Karta opublikowało na swoim profilu FB, apel z prośbą o pomoc w identyfikacji 3 zdjęć z kolekcji pani Krystyny Domańskiej:

Fot. 1

Fot. 2

Fot. 3.

A ponieważ bardzo nas one zainteresowały, przystąpiliśmy od razu do próby ustalenia, fundamenty jakiego budynku zostały uwiecznione na tych zdjęciach. Jako pierwszy zareagował Fryderyk podrzucając znaną fotografię z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego, przedstawiające katastrofę lotniczą samolotu PZL-12 na Ochocie: LINK. Na tym obrazku widzimy te same budynki, co na naszej fotografii numer 2. Kuba od razu wyraził przypuszczenie, że budowanym gmachem jest blok przy ulicy Słupeckiej 4, obecnie wyglądający tak: LINK. Widoczna w tle na fotografii nr 1 kamienica, to dwa budynki przy wylocie ulicy Spiskiej na Grójecką; LINK. Pewną niewiadomą stanowił budynek widoczny po prawej stronie na zdjęciu nr 2. Okazało się, że to połowa kamienicy Bomkowskiego przy ulicy Grójeckiej 32: LINK, widziana od strony podwórza.

Na planie sytuacyjnym z wykorzystaniem ortofotomapy z roku 1935, poszczególne kadry wyglądają mniej więcej tak:

Czerwonym krzyżykiem zaznaczyłem miejsce upadku samolotu Zygmunta Puławskiego, na pomarańczowo oznaczyłem numery domów, kolor żółty, zielony i niebieski odpowiadają kadrom zdjęć nr 1, 2 i 3.

Tu kończyła się sprawa identyfikacji, ale pozostała jeszcze kwestia datowania tej serii zdjęć. I tu rozpoczęła się między nami burzliwa dyskusja. Przystąpiliśmy do wertowanie dziesiątek przedwojennych zdjęć z tego rejonu Ochoty, żeby ustalić jakiś konkret. Z różnych poszlak, tropów i zdjęć pomocniczych udało nam się w końcu dojść do porozumienia. Jarosław Zieliński w tomie IV, wydanego w roku 1997 Atlasu dawnej architektury ulic i placów Warszawy, podał na stronie 183 informację, że obie połowy kamienicy przy Grójeckiej 32 powstały w roku 1928, ale ta informacja nie za bardzo potwierdzała się w dostępnej nam ikonografii. Połowę kamienicy widać chociażby na wspomnianym wyżej zdjęciu, dokumentującym katastrofę lotniczą w marcu 1931 roku. I taką datę należałoby przyjąć jako górną granicę zbioru fotografii z kolekcji pani Krystyny Domańskiej. Granica dolna to rok 1935 - na ortofotomapie widać, że stoi już druga połowa kamienicy Bomkowskiego a także budynek przy Słupeckiej 4. Ten ostatni pojawia się także po raz pierwszy w warszawskiej książce telefonicznej na rok 1935/1936. Jeśli przyjąć założenie, że budowa tego rodzaju budynku trwać mogła co najmniej dwa lata, przypuszczalnie, choć to oczywiście tylko hipoteza, zdjęcia w fundamentach wykonano pod koniec 1932 lub na początku 1933 roku. 

(F, K, P)